در این دنیای پرآشوب و مضری که انسان و انسانیت از هرجهت درمعرض خطرات جدی قرار گرفته اند برای نجات بشریت،راهی بجز آشنائی با معنویت که هم نشین عقلانیت باشد،نداریم.
”ابعاد معنوی در انسان“:
یکی از مهمترین مسائل اساسی در هر کشوری ”ارتقاء سلامت افرادِ“ آن جامعه است و ”معنویت“ که یکی از نیازهای اساسی انسان است با فطرت او سازگار و هماهنگ است و نیز مهمترین عنصریست که میتواند در تربیتِ تمامی ابعاد وجود انسان نقش بسزائی داشته باشد بطوریکه او را از ”اخلاق“ و ”رفتار“ی بالاتر و نگرشی وسیع تر و عملکردی مؤثرتر بهره مند سازد. لذا می بینیم در معنویت بسیار تأکید بر ”عقل“ و ”علم و دانش“ گردیده بطوریکه ”عقل“ را اولین حجت خدا بر انسان، و ”علم و دانش“ را نیز سبب روشنی عالم و آسایش و عزت آدمی می دانند.
اینک برای آگاهی بیشتر پنج مورد از اثرات معنویت را، در پنج بُعد شخصیتی انسان مطرح مینمایم:
? در بُعد ”شخصی“:
۱- انسان را از آگاهی و ”بصیرت“ برخوردار می نماید.
۲- زندگیش را با معنا و جهت دار می کند.
۳- از زندگی همان گونه که هست لذت می برد.
۴- احساس ”هویت“ می نماید.
۵- از صلح و آرامش درونی بر خوردار می گردد.
? در بُعد ”اجتماعی“:
۱- برای همه انسان ها ارزش و احترام قائل است.
۲- عشق و محبت نسبت به دیگران دارد.
۳-احساس مسئولیت به همه پدیده های هستی دارد.
۴- از ارتباطاتِ معقولانه و پسندیده ای بر خوردار است.
۵- دیگران را همان گونه که هستند، می پذیرد.
? در بُعد ”تربیتی“:
۱- ارزش ها و خوبی ها را درک می کند.
۲- از رشدِ هوش معنوی بر خوردار میگردد.
۳- از خودکنترلی و معلم درونی بهره مند می شود.
۴- از بصیرت و اخلاق و رفتار برتر برخوردار است.
۵- سعه صدر یافته و از روحیه مدارا در حل مسائل بهره مند میشود.
? در بُعد”زیست محیطی“:
۱- احساس رابطه و پیوند با طبیعت می نماید.
۲- پدیده های جاری در طبیعت را معجزه می بیند و همواره تحسین مینماید.
۳- در راستای حفظ و بهبودِ محیط زیست می کوشد.
۴- احساس یگانگی و هماهنگی با محیط زیست دارد.
۵- خود را در مقابل محیط زیست مسئول می بیند.
? در بُعد ”متعالی“:
۱- رابطه شخصی با خدا که نهایت متعالی هاست، دارد.
۲- هستی را هدف دار می بیند.
۳- نگرشی جهان شمول می یابد.
۴- کمال گرا و وجودی بسیار مفید و مؤثر دارد.
۵- و برای ایجاد وحدت عالم انسانی خود را مسئول میداند.
توجه داشته باشید اگر بخواهیم به موازاتِ معنویت، اثراتِ مذهب را هم در ابعاد وجودی انسان یاد آور شویم باید گفت که به موارد نامطلوبی که هیچ با عقل و اندیشه بشر سازگاری ندارد روبرو میگردیم، بطوریکه سلامت فکر و روان انسان را بخطر انداخته و موجب اختلال شخصیت و ناهنجاری های اجتماعی بسیار گردیده است. که فعلاً از آن صرف نظر می کنیم.
”پایه های معنویت“
معنویت از سه پایه اساسی تشکیل گردیده که از اهمیت بسزائی بر خوردار است. لذا بطور مختصر به آن می پردازم:
۱- شفقت ورزی:
یعنی احساس مهربانی داشتن و کمک نمودن بدون هیچ چشم داشتی به همه کس و به همه چیز… بعبارتی دیگر یعنی به دیگران توجه داشتن و احساس درد و رنج آنها را حس کردن (درک همدلانه) و گامی در جهت کاهش آن برداشتن…
”شفقت ورزی“ یک کیفیت ذاتی است که اثرات بسیار مثبت و مفیدی بر انسان و بر زندگی او دارد و راهی است به سمت زندگیِ با معنا و پاداش دهنده، که زندگی انسان را ارزشمند می کند و هویت او را حفظ و باعث اصلاح ناهنجاری ها و معضلات می گردد. بطوریکه میتوان گفت بدون شفقت ورزی هیچ موجودی نمیتواند زنده بماند.
شایان ذکر است با شفقت ورزی، رشد معنوی و ارزش های انسانی شکوفا می گردد و روحیه ملایمت و ملاطف در انسان تقویت می شود تا جائیکه بر ارتقاء سلامت جسمی و روانی او می افزاید. و از طرفی، ”شفقت ورزی“ نقش خود مهارگری دارد و کنترل درونی را تقویت می کند یعنی رفتار و شناخت انسان را نسبت به فردِ خاطی تغییر می دهد بطوریکه ”معنا“ را در عفو و گذشت می یآبد و بر ایجاد و تحکیم روابط دوستانه می افزاید…
و خلاصه، به میزانی که انسان از ”شفقت“ برخوردار میشود به همان میزان از ”سلامتِ روانِ بالاتر“ و بهتری برخوردار می گردد. بنابراین روحیه شفقت ورزی علاوه بر اینکه برای حیات و رشد جامعه ضروریست برای روح و جسم انسان هم لازم و بسیار مفید است .
براستی در این دنیای پرآشوب و مضری که زندگی می کنیم دنیائی که انسان و انسانیت از هر جهت در معرض خطر جدی قرار گرفته، برای نجات بشریت، راهی بجز آشنائی با معنویت که هم نشین عقلانیت است، نداریم. بخصوص در این بحران های روز افزونی که امروزه جوامع انسانی را در بر گرفته… لذا اگر واقعاً خواستار جامعه یا دنیائی بهتر و با محبت هستیم، نیاز شدید و مبرمی به توسعه روحیه ”شفقت ورزی“ داریم آنهم در تمامی سطوح، بخصوص در ”نظام آموزشی“ که بهتر است اصلاً درسی بنام ”شفقت ورزی“داشته باشیم… و امروزه نیز در میان ”متخصصین“هم، نیاز مبرمی به داشتن چنین روحیه ای داریم… بخصوص برای مدیران و ”دولتمردان“، که می بایست حتماً قبل از گزینش برای هر مسئولیتی، دقیقاً مورد بررسی قرار گیرند تا مشخص گردد که آیا آنان از شخصیتِ ”شفقت ورزی“برخوردارند؟ تا بدینوسیله دیگر شاهد سؤء مدیریت ها و اختلاس ها… نباشیم.
۲- نوعدوستی:
(ادامه دارد)
